Bunt duszy polskiej. O twórczości politycznej i literackiej Romana Dmowskiego (z lat 1893-1934)

Nakładem Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej i Wydawnictwa Neriton ukazała się książka Krzysztofa Kosińskiego „Bunt duszy polskiej. O twórczości politycznej i literackiej Romana Dmowskiego (z lat 1893–1934)”. To jedna z najważniejszych pozycji wydawniczych IDMN. Publikacja liczy 680 stron. Na książkę składa się czternaście rozdziałów, z których każdy traktuje o innej publikacji (bądź cyklu artykułów) Dmowskiego – od pracy „Nasz patriotyzm” z 1893 r. po powieść „Dziedzictwo” z 1930 r. oraz dzieła „Przewrót” i „Militaryzacji polityki” (z lat 1932-1934). Łącznie to ponad 80 tekstów: od kilkunastodniowych przyczynków po kilkusetstronicowe książki. Opisując kolejne dzieła Dmowskiego, prof. Krzysztof Kosiński tworzy pierwszą tego rodzaju biografię intelektualną przywódcy endecji. We wstępie do publikacji autor zauważa: „Dmowski zasługuje na czytanie”. To zdanie wskazuje nie tylko na wartość i aktualność dorobku pisarskiego autora „Myśli nowoczesnego Polaka”, ale także na dotychczasową recepcję jego twórczości. Na teksty Dmowskiego – o ile były przedmiotem zainteresowania czytelników i badaczy – przez wiele lat spoglądano przez pryzmat klisz, uproszczeń i stereotypów. Prawdą jest niestety, że nie jest pisarzem politycznym czytanym, a także że się do tego przyczyniły czynniki politycznej natury, związane z utratą suwerenności przez Polskę w wyniku II wojny światowej, na co nałożyły się refleksy wcześniejszych walk politycznych. [...] postać Dmowskiego znikła ze świadomości społecznej, to zaś, co się o nim wie, lub ściślej się wyrażając, co się z jego nazwiskiem kojarzy, stanowi rodzaj mozaiki, której elementy zaczerpnięte zostały z wizerunku, tworzonego przez jego przeciwników w toku walki politycznej. Zamiast wiedzy, reprodukowany jest zatem dawny hejt. Jako że w grę wchodzi postać wybitna, o wyjątkowych zasługach dla Polski, takiego stanu rzeczy nie można akceptować i każda wartościowa książka stanowi wymierny postęp – zauważa recenzent „Buntu dusz polskiej” prof. Krzysztof Kawalec. Stwierdzenie „Dmowski zasługuje na czytanie” zdradza również intencję, jaka przyświecała autorowi publikacji. Prof. Krzysztof Kosiński starał się spojrzeć na teksty patrona Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej w sposób oryginalny i nieoparty na schematach, odbiegający od tego, co przyjęte i wolny od przesądów. Takie założenie pozwala widzieć pisarstwo Dmowskiego nie tylko jako „czynność pomocniczą w praktycznej polityce”, ale również jako „niezależną od polityki uprawę duszy narodu”.