Nieoswojone ptaki - Maria Rodziewiczówna

Bohaterką „Nieoswojonych ptaków” jest dwudziestodwuletnia Tola. Dziewczyna pochodzi ze wsi, gdzie trafiła po śmierci rodziców jeszcze jako niemowlę. Została tam wychowana przez stryja, Kazimierza Łużyckiego. Opiekun całkowicie odizolował ją od ludzi. Doprowadził do tego, że dziewczynka zwyczajnie boi się obcych. Mijają lata. Tola wyrasta na bardzo piękną młodą kobietę.
Pewnego dnia dziewczyna poznaje niesamowicie przystojnego malarza Jana Stankara. Zakochuje się w nim od pierwszego wejrzenia. Tymczasem swojej niechęci w kwestii tej znajomości nie kryje Kazimierz Łużycki. Kiedy Tola oznajmia stryjowi, iż chce wyjść za Jana za mąż, ten po prostu ją wydziedzicza. Młodzi małżonkowie wyjeżdżają do Warszawy.
W stolicy Tola przeżywa koszmar. Mąż przestaje być szybko tym ukochanym mężczyzną, za którego wyszła za mąż. Nie ma weny twórczej. Za wszelkie niepowodzenia zawodowe obwinia Tolę. Gdy rodzi im się córka, jest jeszcze gorzej. Małżonkowie żyją na skraju ubóstwa. Ostatecznie Jan, nie mogąc dłużej znieść niekomfortowej dla siebie sytuacji, opuszcza rodzinę. Wyjeżdża do Paryża, gdzie ma nadzieję odnaleźć chęć do pracy. Natomiast Tola coraz częściej zaczyna myśleć o śmierci...