Dwie twarze bohatera. Rodrigo Díaz a jego wizerunek w „Pieśni o Cydzie”
Rodrigo Díaz, zwany Cydem, to jedna z najważniejszych postaci iberyjskiego średniowiecza, która do dziś wzbudza kontrowersje. Czy był on bohaterem „hiszpańskiej krucjaty”, jak chciała frankistowska propaganda? A może pozbawionym zasad moralnych najemnikiem, który walczył zarówno u boku chrześcijan, jak i muzułmanów?
W kształtowaniu legendy Rodriga kluczową rolę odegrało jedno z najważniejszych dzieł literatury hiszpańskiej – powstała na przełomie XII i XIII w. Pieśń o Cydzie. Autor utworu stworzył opowieść inspirowaną losami Rodriga Díaza – czy jednak bohater poematu i postać historyczna to jedna i ta sama osoba?
Zestawiając Rodriga Díaza z jego najważniejszym poetyckim obrazem, Joanna Mendyk zaprasza Czytelnika w fascynującą podróż po średniowiecznej Iberii, ukazując – przez pryzmat najbardziej znanego hiszpańskiego rycerza – historię, społeczeństwo i mentalność mieszkańców tego odległego rejonu na styku kultur chrześcijańskiej i muzułmańskiej.
Joanna Mendyk bardzo sprawnie porusza się na styku historii i mitu, dziejopisarstwa i kreacji literackiej. Obszernie, a jednocześnie przystępnie opisuje postać Cyda – jednej z pierwszoplanowych postaci jedenastowiecznego Półwyspu Iberyjskiego, a przy tym bohatera hiszpańskiego mitu – oraz problemy z traktującymi o nim źródłami. Satysfakcjonująca lektura, nie tylko dla specjalistów, ale dla każdego czytelnika zainteresowanego dziejami średniowiecznej Europy (dr Mateusz Wilk).
Dwie twarze bohatera… to pierwsza polska biografia Rodriga Díaza, słynnego Cyda, postaci ikonicznej dla kultury rycerskiej, choć w naszym kraju wciąż słabo znanej. Na dodatek jest to biografia wyjątkowa, ponieważ łączy źródła historyczne i literackie, dzięki czemu pozwala Czytelnikowi na wgląd zarówno w warstwę faktograficzną, jak i proces mityzacji postaci historycznej, która tracąc cechy przynależne człowiekowi żyjącemu w określonym czasie i przestrzeni, przekształca się w ponadczasowy wzorzec osobowy. Sposób narracji, bazujący na obserwacji mentalności epoki, podkreśla relacje między historią wydarzeń a historią wyobrażeń i stanowi doskonałe uzupełnienie opowieści o Cydzie – tych znanych z adaptacji filmowych, jak i z dostępnych głównie specjalistom średniowiecznych kronik i poematów (dr Rozalia Sasor).