Opowieści wigilijne. Kolęda prozą

Ekskluzywne wydanie nowego tłumaczenia dwóch przypowieści świątecznych Dickensa, w tym najsłynniejszej opowieści wigilijnej wszech czasów - Kolędy prozą, czyli bożonarodzeniowej opowieści o duchach, z oryginalnymi ilustracjami m.in. Johna Leecha z pierwszych wydań z 1843 i 1848 roku.

Kolęda prozą w formie moralitetu pokazuje głęboką przemianę skąpca Ebenezera Scrooge'a, zachodzącą w czasie nocy wigilijnej. Scrooge jest samotnikiem, mizantropem nielubiącym ludzi, niedbającym o pracowników swojego kantoru, zainteresowanym jedynie pomnażaniem swojego majątku. W noc wigilijną ukazuje mu się najpierw duch Jakuba Marleya - zmarłego partnera w interesach, który w zaświatach cierpi niewymowne męki za grzechy skąpstwa i obojętności na krzywdę bliźnich, które popełnił za życia. Wizyta ducha ma być przestrogą i uchronić Scrooge'a przed podobnym losem. Początkowo nieufny i niedowierzający Ebenezer, zmienia zdanie pod wpływem wizyt kolejnych duchów, które pokazują bohaterowi coraz bardziej przerażające sceny z jego życia przeszłego, teraźniejszego i przyszłego...
Z kolei w Nawiedzonym śledzimy dzieje doświadczonego przez los profesora Redlawa. Wychował się w rodzinie bez miłości, doświadczył zdrady najbliższego przyjaciela, utracił siostrę - jedyną osobę, która była mu naprawdę bliska - i mimo osiągnięcia wysokiej pozycji społecznej jest nieszczęśliwy. Marzy tylko o jednym - chce zapomnieć o wszystkich krzywdach, jakich doznał w życiu, łudząc się, że razem z pamięcią zniknie dręczący go ból. Gdy w noc Bożego Narodzenia uczony zostaje sam, odwiedza go widmo, które proponuje mu osobliwy pakt: Redlaw zapomni o wszystkim, cokolwiek złego go dotąd spotkało, ale w zamian stanie się roznosicielem tego daru - każdy, z kim się zetknie, zostanie dotknięty tą samą wybiórczą amnezją. Niebawem profesor uświadamia sobie, że popełnił straszliwy błąd...

Charles Dickens (1812-1870) - angielski pisarz, zaliczany do najważniejszych przedstawiecieli powieści społeczno-obyczajowej w Europie w drugiej połowie XIX wieku. Zaczynał jako dziennikarz, by po sukcesie Klubu Pickwicka (1837) poświęcić się wyłącznie literaturze. W swojej twórczości dał wyraz wrażliwości na problemy społeczne, realistyczny i drobiazgowy opis środowisk mieszczańskich i biedoty miejskiej łączył z romantyczną atmosferą baśniowości, liryzmem i domieszką przypowieści, czego szczytowym osiągnięciem stały się Opowieści wigilijne (1843-1848). Najsłynniejsze powieści Dickensa - Oliver Twist (1838), Nicholas Nickleby (1839), David Copperfield(1850), Ciężkie czasy (1854) czy Opowieść o dwóch miastach(1859) - stanowią wielką panoramę życia i obyczajowości Anglii w XIX wieku. Dickens wywarł wielki wpływ na wielu pisarzy późniejszych epok, m.in. do inspiracji jego twórczością przyznawali się Lew Tołstoj i George Orwell. 

Scrooge to jedna z tych postaci, które - podobnie jak Hamlet - oderwały się od opowieści, gdzie się narodziły, i są natychmiast rozpoznawane nawet przez tych, którzy nigdy nie czytali książki. (...)
Tworząc postać Scrooge'a, Dickens sięgnął głęboko do swego wnętrza i przepoił ją własnymi bolesnymi rozterkami. Nie będąc bez reszty ani bohaterem ani łajdakiem, jest przecież Scrooge i jednym i drugim, a w ten sposób staje się kimś, czyje problemy łatwo możemy zrozumieć. Kto wie, czy to właśnie nie tu kryje się klucz do długowieczności Scrooge'a i nieustannej jego popularności. Mało tego, dwa oblicza Scrooge'a odpowiadają naszej dwoistej postawie wobec pieniędzy: zgarniać pieniądze i zachować je wszystkie dla siebie albo dzielić się nimi z innymi. W Kolędzie prozą możemy zastępczo pozwolić sobie i na jedno, i na drugie. (...) 
Po jakąkolwiek jednak sięgniemy interpretację, nie ulega wątpliwości, że Scrooge zdał jedyny egzamin ważny dla postaci literackiej: nie traci świeżości i żywotności mimo upływu lat. "Scrooge żyje!" - śmiało może się pojawiać na naszych t-shirtach. Tak, żyje, a my radujemy się razem z nim.
                        Margaret Atwood
                        Fragment wstępu do: Ch. Dickens, A Christmas Carol and Other Christmas Writing.
                        Everyman's Library, Alfred A. Knopf, New York 2009