Propaganda

Edward L. Bernays (1889–1995), powszechnie uznawany za pioniera public relations, był jedną z najbardziej wpływowych i zarazem kontrowersyjnych postaci XX wieku. Jako doradca amerykańskich instytucji rządowych i największych korporacji odegrał znaczącą rolę w rozwoju nowoczesnych technik komunikacji społecznej, które z czasem zaczęto postrzegać również jako narzędzia wpływu i manipulacji. Jego idee kształtowały myślenie polityków, przedsiębiorców i twórców systemów propagandowych na całym świecie.

„Propaganda” to najsłynniejsza praca Bernaysa – książka, w której autor jasno i przystępnie opisuje mechanizmy oddziaływania na opinię publiczną. W jego ujęciu społeczeństwo demokratyczne to zbiorowość podatna na wpływy, wymagająca kierownictwa ze strony niewielkiej grupy specjalistów rozumiejących mechanizmy psychologii jednostki i tłumu. Bernays pokazuje, w jaki sposób badania naukowe, kontrola przekazu medialnego oraz odpowiednie kreowanie pożądanych postaw mogą wyznaczać kierunek myślenia zbiorowego.

Autor wskazuje, że propaganda – rozumiana jako świadome kształtowanie opinii i pragnień społecznych – stała się nieodłącznym elementem funkcjonowania nowoczesnych państw i organizacji. Jego zdaniem każdy obszar życia publicznego, od polityki i gospodarki po edukację i działalność społeczną, opiera się dziś na umiejętnym zarządzaniu komunikacją. Bernays opisuje zarówno metody, jak i ludzi stojących za procesami, które wpływają na nasze poglądy, emocje i wybory.

To klasyczne dzieło ujawnia podstawy działania „niewidzialnego rządu” – sieci mechanizmów i instytucji kształtujących opinię publiczną – i wciąż stanowi ważny punkt odniesienia w dyskusji o naturze wpływu, manipulacji i odpowiedzialności mediów.