Królestwo wyobraźni, w którym można się rozmarzyć
2020-05-21
95 lat temu urodził Orélie-Antoine de Tounens bohater "Króla Patagonii" Jednej z najważniejszych i najgłośniejszych powieści Jeana Raspaila. Należących także do bardzo ważnych książek Wydawnictwa Dębogóra. Jest to fascynująca opowieść o marzeniach i szaleństwie, ale też o wierności sobie i samotności. Uhonorowana została prestiżową nagrodą Akademii Francuskiej Grand Prix du Roman. Nie ulega wątpliwości że Patagonia to jedno z tych słów kluczy do twórczości i chyba nawet życia Jeana Raspaila. Skąd się to wzięło? Dlaczego jest tak ważne? Wszystko zaczęło się właśnie od tej książki i od historii na którą natrafił przed laty Raspail i którą przejmująco opisał. Dotyczy ona Antoniego de Tounens, młodego Francuza z Dordogne, syna wieśniaka, który odkrył w sobie gorącą krew i pod wpływem dzieł sławnych podróżników zapragnął ustanowić francuską kolonię w Patagonii. Niczym nowy Don Kichote zaczął realizować zuchwały plan, nie licząc się z nikim i z niczym. Pewnego dnia ten człowiek niemający dużo pieniędzy, ale mający wielkie przekonania o swojej misji staje nad brzegiem morza i wyrusza samotnie w rejs, ubrany w mundur, ze stworzoną przez siebie flagę i zapasem monet które kazał sobie wybić, z jego podobizną ucharakteryzowaną na króla. Za jakiś czas przybija do Patagonii, która należy wówczas po części do Chile, po części do Argentyny. Rusza następnie na spotkanie plemion walczących z najeźdźcami, a ich wodzów zapewnia, że pod jego władzą pokonają swoich wrogów, a cesarz Francji przyśle im wielki okręt pełen karabinów i armat. Jak opowiada o tym przy jakiejś okazji sam Raspail wszystko zmyślił, ale jego słowa zostały wzięte za dobrą monetę i został królem. Na początku odniósł nawet kilka małych zwycięstw, ale obiecany statek nie przypływał, a agenci chilijscy i argentyńscy przekupili poszczególnych wodzów, aby porzucili francuskiego króla. Większość rzeczywiście zdradziła go i opuściła po pierwszej przegranej bitwie, a on sam dość szybko wylądował w chilijskim więzieniu, najpierw skazany na śmierć, a następnie po interwencji dyplomatycznej ambasady francuskiej został zwolniony i odesłany z powrotem do ojczyzny. Gdy schodził z trapu okrętu powiedział że jest królem Patagonii i Araukanii .I przez następne 20 lat pełnił rolę króla Patagonii, i w jakimś sensie nim był, chciał nim zostać i nim został. Później umarł i nie było już króla."Kiedy usłyszałem tę historię, opowiada Raspail, przejąłem się nią bardzo, pomyślałem sobie umarł król, ale jego królestwo jest wieczne i razem z przyjaciółmi postanowiliśmy odbudować Królestwo Patagonii. Królestwo które ma tylko martwego króla i nie posiada rządu, jest tylko królestwem wyobraźni w którym można się rozmarzyć. A przecież trudno sobie wyobrazić jak wiele do mnie spływa wniosków o zaliczenie w poczet poddanych naszego królestwa. Wniosków, które podpisuję, a pochodzą często od bardzo ważnych osób we Francji, ale też z innych krajów, od generałów, polityków czy ludzi kultury." Bo bycie Patagończykiem to taki rodzaj zabawy, ale na poważnie, tak jak u dzieci. Patagończykiem jest się tak, jak mali chłopcy są Indianami, bo jak zauważa autor "Dzieci zawsze na poważnie wcielają się w bohaterów swoich zabaw Ale żeby się bawić w taką zabawę, trzeba najpierw zrozumieć prawdę Patagonii, tej niesamowitej krainy, tego ostatniego kraju, gdzie jest tyle wolnej przestrzeni! Ale uwaga, nie przestrzeni, jaka jest na Saharze czy afrykańskiej sawannie. Patagonia to kraj, który nadaje się do zamieszkania, gdzie trzeba się zmierzyć z samotnością, kraj, który zaludniały wymarłe indiańskie plemiona. To nie Sahara Ojca de Foucaulda ani Egipt Ojców Pustyni. To kraina zdobywców. Jest tak pusta, że ma się wrażenie, iż można ją na chwilę zdobyć, od razu jak się tam zamieszka. A to wspaniałe uczucie! Można sobie uświadomić, czym jest, tylko gdy postawiło się tam nogę."
W ten sposób, najpierw poprzez awanturę Antoniego de Tounens a następnie przez książkę - powieść doszło do powołania i wskrzeszenia Królestwa, które w bardzo szczególnej formie istnieje do dziś, a które Jean Raspail reprezentuje jako Konsul Generalny. Opowiadając tę historię w wypowiedzi dla TV Kultura przywołał jeszcze intymny szczegół tej operacji – "na nieszczęście – na końcu powieści napisałem jakoś tak: Z cmentarza w Tourtoirac, w Dordogne, dokąd Antoni de Tounens już na zawsze przeniósł swój rząd, otrzymałem listy uwierzytelniające, ja, Jean Raspail, Konsul Generalny Patagonii… Książka kończy się w ten sposób i nie spodziewałem się, że to zdanie poruszy tak wielu. Właśnie tak się odbyło wskrzeszenie Królestwa na wygnaniu."
Ale warto przywołać jeszcze jeden cytat, z poruszającego epilogu, "Pan de Tounens jest sam, chory i u kresu drogi. Tym razem naprawdę jest królem. Nikt i nic go nie wspiera, pozostała mu tylko pewność swych praw. Jego jedyną świtą jest nędza... Wszyscy o nim zapomnieli. Królestwo już nie istnieje. Indianie się poddali. Wielu zostało zmasakrowanych. Ostatni pracują w hacjendach jako służący... Pan de Tounens wyruszył na podbój nicości... Mijają tygodnie. Miesiące. W końcu zostaje odesłany do kraju, czwartą klasą, na koszt konsulatu Francji, gdzie ktoś mgliście pamiętał króla Patagonii... Koło się zamyka, a on ostatecznie zamyka oczy na swoje marzenie. Swoją rodzinę i ostatnich przyjaciół poprosił, by kiedy odda ducha, nad jego łożem śmierci krzyknęli Niech żyje król!. Historia milczy, czy spełnili jego prośbę..."
Być może to właśnie ta, najprawdopodobniej, nie spełniona prośba sponiewieranego Antoniego de Touens, spowodowała cały ten ciąg zdarzeń od powieści do niezwykłego, spontanicznego ruchu łączącego ludzi poprzez wspólne idee. łączącego około 60 tysięcy poddanych Królestwa. Jego sztandar wisi w gabinecie pisarza, który zarzeka się jednak, że to nie jest jego sztandar, ale sztandar Króla Aureliusza Antoniego I pochowanego w Tourtoirac skąd otrzymuje instrukcję do dalszych działań
Polecane
