Breviarium Kanonu Kultury. Honeste vivere

Poszukiwanie dobra w sztuce życia. Drugi tom Breviarium Kanonu Kultury. 

W świecie, który coraz częściej podważa wartości budowane przez pokolenia, Paweł Milcarek, redaktor i autor koncepcji monumentalnego projektu „Breviarium Kanonu Kultury”, zaprasza nas do podróży po moralnym dziedzictwie Europy łacińskiej. Po sukcesie pierwszego tomu, dedykowanego poezji, przyszedł czas na drugą odsłonę antologii, tym razem skupiającą się na prozie.

Wydany w 2024 roku tom „Dobro w sztuce życia Europy łacińskiej” to niezwykła księga, która przenosi czytelnika w czas wielkich dzieł prozatorskich starożytności, średniowiecza i chrześcijaństwa. Główna idea tej części – wyrażona dewizą „Honeste vivere” ("Żyć godnie, szlachetnie, uczciwie") – prowokuje do refleksji nad życiem godnym w świecie zmagań moralnych i duchowych.

Antologia opracowana przez Pawła Milcarka to prawdziwy przewodnik po postawach moralnych, służący zarówno jako codzienna księga lektur, jak i podręczny skarbiec dziedzictwa kulturowego Europy. W drugim tomie znajdziemy fragmenty klasycznych dzieł filozofii i literatury – od Platona, Cycerona, poprzez dzieła Augustyna z Hippony, po pisma średniowiecznych teologów i moralistów. To zbiorowe dzieło największych umysłów zachodniego kręgu kulturowego zostało wzbogacone o polskie tłumaczenia i komentarze, które pomagają współczesnym odbiorcom zrozumieć kontekst historyczny i filozoficzny.

We wstępie redakcyjnym autor przypomina metodologię Arystotelesa, definiując książkę przez pytania dotyczące celu, materii, formy i autorstwa. Celem antologii jest inspirowanie czytelników do refleksji nad godnym życiem poprzez kontakt z wielkimi tekstami moralnymi Europy. Materię tomu stanowią teksty prozatorskie, które ukazują fundamenty moralności oraz drogi do sprawiedliwości i szczęścia. Forma antologii jako podręcznego przewodnika codziennego staje się narzędziem do lektury i refleksji, zaś autorami są najwięksi klasycy, wspierani przez zespół tłumaczy i redaktorów, na czele z Pawłem Milcarkiem.

W drugim tomie „Breviarium” znajdziemy fragmenty tekstów, które od wieków kształtowały europejską refleksję nad moralnością. Przykładowo, w „Obronie Sokratesa” Platona czytelnik może poznać siłę moralnej argumentacji Sokratesa, który w obliczu fałszywych oskarżeń głosił, że nic złego nie dzieje się człowiekowi dobremu. „Rozmowy tuskulańskie” Cycerona zawierają ponadczasowe wskazówki na temat radzenia sobie z cierpieniem i strachem przed śmiercią. Z kolei fragmenty „Wyznań” Augustyna z Hippony przedstawiają duchową walkę i proces nawrócenia, zaś „Etyka nikomachejska” Arystotelesa przypomina o podstawowych cnotach, takich jak umiarkowanie, męstwo czy sprawiedliwość, i pokazuje, jak można je rozwijać w życiu codziennym.

Breviarium zostało zaprojektowane jako codzienna księga lektur. Układ tomu umożliwia systematyczne zagłębianie się w teksty zgodnie z rytmem roku. Każdy fragment opatrzono wstępem, wskazówkami interpretacyjnymi oraz przypisami, które pomagają zrozumieć kontekst historyczny i filozoficzny. Wartościowym dodatkiem są także pytania refleksyjne, zachęcające do analizy treści oraz zastosowania ich w praktyce. Książka stawia czytelnika w roli aktywnego uczestnika – nie tylko odbiorcy wiedzy, ale również współtwórcy własnej refleksji nad życiem.

Głównym atutem książki jest jej uniwersalność. Milcarek nie tylko przypomina wielkie dzieła literackie, ale również ukazuje ich aktualność w kontekście współczesnych dylematów etycznych. Publikacja wzbogacona jest o liczne przypisy, komentarze i cytaty z polskich autorów, co czyni ją szczególnie atrakcyjną dla polskiego odbiorcy. Warto podkreślić, że w drugim tomie całkowicie zrezygnowano z poezji, skupiając się wyłącznie na prozie, która oferuje konkretne drogowskazy moralne i etyczne.

Drugi tom „Breviarium Kanonu Kultury” to prawdziwa uczta dla miłośników literatury i refleksji filozoficznej. To nie tylko narzędzie nauki i inspiracji, ale także przypomnienie o znaczeniu tradycji i mądrości w życiu każdego człowieka. Zdecydowanie warto sięgnąć po ten tom i pozwolić, by jego przesłanie wpłynęło na naszą codzienność. W świecie pełnym chaosu, taka lektura może być kluczem do odnalezienia harmonii i życia w zgodzie z zasadami „Honeste vivere”.

***

Drugi tom monumentalnej trylogii Breviarium kanonu kultury przynosi antologię literackich tekstów pisanych prozą, poświęconych rozważaniom kategorii etyki i dobra. Podtytuł Dobro w sztuce życia Europy łacińskiej i wyrażone po nim motto honeste vivere precyzują tematykę wokół problemu praktykowania dobra tak w życiu prywatnym, jak i społecznym. Erudycja autora Breviarium jest, zdaje się, nieograniczona, podsuwa Czytelnikowi masę wypowiedzi od starożytności po średniowiecze i dodatkowo z czasów nam współczesnych. Można na ich podstawie ułożyć zbiór wskazań, składających się na prawdziwą sztukę życia – dobrego i zacnego. Nauki te, jak pokazują historyczne przykłady, są jednak tylko postulatem, trudną do urzeczywistnienia wskazówką, jak żyć. Antologię uzupełniają wstawki – teksty nieoczekiwanie odsyłające Czytelnika do realiów polskich, często tych najnowszych. Jest to bardzo osobisty wybór tekstów, oddający poglądy i skojarzenia Autora, nie mniej ciekawy i pouczający. Niektóre z tak zarysowanych paraleli, podobieństwa sytuacji są poruszające. Dążenie do dobra, oczekiwanie dobra ze strony bliźnich jest stałą i niezmienną od wieków właściwością humanitas.
Prof. Mieczysław Mejor

Paweł Milcarek wykonał iście benedyktyńską pracę, która zasługuje na wielkie uznanie. Uporządkowane i przypisane na kolejne dni fragmenty przekładów polskich dzieł tak wielu autorów z tak wielu epok wymagało bez wątpienia ogromnej erudycji, pracowitości i zaangażowania. Opracowane przez niego Breviarium jest rodzajem „skrótu” lub wręcz rodzajem „naczynia”, w którym przekazana nam została w zrozumiałej i uporządkowanej formie ogromna spuścizna kanonu kultury Europy łacińskiej. Myślę, że może to być bardzo dobry punkt wyjścia do dalszych studiów nad kanonem literatury europejskiej kultury łacińskiej, do sięgania do dzieł w całości w przekładach polskich, ale również w języku oryginalnym, do ogromnej literatury przedmiotu; do wielkiej intelektualnej przygody, jaką jest kwerenda w bibliotekach i lektura dobrych i mądrych książek, wymiana myśli z ludźmi o podobnych zainteresowaniach w kraju i za granicą. Z tego powodu myślę, że Breviarium warto polecić zarówno młodzieży i dorosłym.
Prof. Adam Fijałkowski

Uwaga! książka w przedsprzedaży - wysyłka w połowie lutego.